‘Zelf iets willen schrijven, het is een vreemde drang’

Rob Goorhuis is al 40 jaar een van de toonaangevende componisten in de wereld van de blaasmuziek. In een eigen idioom schrijft hij werken voor uiteenlopende bezettingen. Zijn vernieuwende impulsen voor de Nederlandse blaasmuziek hebben in hoge mate bijgedragen aan de ontwikkeling van het repertoire. Goorhuis is in binnen- en buitenland een veelgevraagd jurylid bij concoursen van blaasorkesten en koren. Voor zijn verdiensten voor de Nederlandse blaasmuziek ontving hij vele prijzen en onderscheidingen. In 2006 werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Speciaal voor KNMO Klankwijzer onderhoudt hij in de rubriek Muziekmarkt een blog waarin hij vertelt over zijn werk als componist.

Aan deze nieuwe reeks geeft de componist een wat meer persoonlijk tintje. Wat betekent componeren voor hem? Wat heeft het ertoe gebracht om te gaan componeren?

Componeren (3)

Hiermee borduurde ik lustig voort op de productie tijdens mijn middelbare schooltijd. Hoewel in die periode mijn leven heel ongestructureerd was, zijn er toen niettemin wel wat krabbels op papier gekomen. Daaronder bevindt zich één zeer opmerkelijke creatie: de Passacaglia voor orgel op een thema van Henk Badings.
Mijn leraar, Bernard Bartelink, tot 1994 organist van het Concertgebouworkest, toen nog niet Koninklijk, deed in 1961 mee aan het prestigieuze Internationaal Orgel Improvisatie Concours in Haarlem. Het thema waarop de deelnemers moesten improviseren was van de hand van Henk Badings. Het was een 12-tonenthema met een eenvoudige metrische structuur. Bartelink won het concours en er kwamen gelukstelegrammen van heinde en verre. Het was één groot feest. Ik woonde in die periode bij de familie Bartelink in huis en heb de euforie dus van dichtbij mee kunnen maken. Op de tafel in de kamer lag een tijd lang trots het programmaboekje, waarin het thema van Badings was afgedrukt. Het lonkte naar mij. Ik vond het een eigenaardig thema. Er zat niet echt melodie in. Toch bleef het me bezig houden. Toen ik enige tijd later de Passacaglia en Fuga van Flor Peeters studeerde, zag ik het ineens helemaal voor me. Ik kon het thema van Badings gebruiken om er een passacaglia op te maken. Het leek een eenvoudig recept. Nou, zo simpel bleek het niet te zijn. Dat werkstuk heeft mij toen heel wat hoofdbrekens gekost. Wat bij een ander zo simpel lijkt, heb je zelf om de dooie dood nog maar zo één, twee, drie niet op papier. Het thema was weerbarstig door de chromatiek en mijn fantasie liet me steeds weer in de steek. Toch heb ik de missie uiteindelijk volbracht. Jaren later, in het jaar 2000, zou ik opnieuw een passacaglia schrijven op ditzelfde thema en wel voor de beoogde eerste wereldkampioenschappen voor brassbands van 2001 in Kerkrade. Het leuke is dat ik toen de laatste variatie van mijn jeugdwerk opnieuw heb gebruikt.

Zelf iets willen maken, zelf iets willen schrijven, het is een vreemde drang. Waarom zou je het doen? Er is al zoveel en wat heb je daar aan toe te voegen. Is het je ego, het willen laten zien dat je iets kunt wat bijna niemand kan? Maar hoe overwin je de ontevredenheid over je resultaten, je gebrek aan originaliteit, je onvermogen verpletterend te zijn. Voor mij is het een raadsel dat ik er, hoewel ik lange tijd tussen drang en twijfel heb vertoefd, onverdroten mee ben doorgegaan.
Na de Kerkmuziekschool volgde ik nog opleidingen voor orgel (in Tilburg bij Maurice Pirenne), orkestdirectie (in Utrecht bij Paul Hupperts) en hoofdvak theorie (in Arnhem bij Anne Mulder en Geert van Keulen). De kennismaking met het werk van componisten als Bartók, Schönberg en Weber verbreedde mijn horizon.
Intussen ging het schrijven door en werd dit gecombineerd met het geven van concerten op piano, orgel en klavecimbel, het dirigeren van koren en orkesten en het onvermijdelijke, maar ook louterende lesgeven. In die tijd heeft mijn leven door een toevallige ontmoeting een voor mij gedroomde wending genomen, maar daarover de volgende keer.

Rob Goorhuis