Topbezetting op het Mekka van de symfonische blaasmuziek
Bij de echte muzikale smulpapen staat zondag 21 juli dik omlijnd in de agenda. In het Palau de la Música in Valencia vindt die dag de 136e (!) editie van het Certamen Internacional de Bandas Musicales (CIBM) plaats. Ook dit jaar reist vanuit Nederland weer een groepje fanatieke liefhebbers van de harmoniemuziek voor dit spektakelstuk naar de Spaanse kustplaats. Onder hen Winand Schrooten. “We hebben het hier over het Mekka of het Walhalla van de symfonische blaasmuziek.”
TEKST: REDACTIE KLANKWIJZER
FOTO’S: FV MEDIA PRODUCTIES/FACEBOOK LA ARTISTICA
De laatste jaren lieten de echte Spaanse topbands het Certamen links liggen. Maar de editie van 2024 wordt er weer een om naar uit te kijken. In de hoogste divisie binden de beide orkesten van Buñol de strijd met elkaar aan. Het Valenciaanse stadje is niet alleen bekend om zijn tomatengevecht Tomatina, maar beschikt ook over twee fameuze harmonieorkesten. La Armónica en La Artística zijn de Bokken en Geiten van het amper 10.000 inwoners tellende plaatsje. Los Feos (La Artística) en Los Litros (La Armónica) spelen een cruciale rol in het culturele leven van Buñol en dragen bij aan de rijke muzikale traditie van de regio. (Zie voor de betekenis van de bijnamen het aparte kader). Beide verenigingen beschikken over een muziekschool die jong talent opleidt en bijdraagt aan het voortbestaan van hun muzikale traditie. Hun onderlinge rivaliteit komt niet alleen in competitieverband tot uiting, maar is ook een sociale en culturele component van het leven in Buñol.
Tijdens het Certamen krijgen de beide Buñolse orkesten onder meer concurrentie van Banda Simfònica Unió Musical de Llíria, ook al zo’n stadje met twee gerenommeerde harmonieorkesten. Alle drie hebben ze in het verleden met succes deelgenomen aan het Certamen. Ook vielen ze al eens in de prijzen tijdens het Wereld Muziek Concours in Kerkrade. La Artística stond bijna dertig jaar onder leiding van de in 2022 overleden Thorner dirigent Henrie Adams.
GESCHIEDENIS
“Het concours in Valencia kent een zeer rijke geschiedenis die begint in 1886,” vertelt Schrooten. “Al sinds 1895 mogen er niet-Spaanse orkesten aan deelnemen. In iedere divisie (sección, red.) speelt elk deelnemend orkest, naast een inspeelwerk (pasodoble, red.) en keuzewerk, een verplicht werk. Als je de lijst met verplichte werken bekijkt, kun je een indruk krijgen van het ontzettend hoge niveau waarop op dit concours wordt gemusiceerd.”
BEZETTING
Bijzonder is ook dat de indeling in divisies gebeurt op basis van het aantal spelende leden. In de hoogste divisie Sección de Honor komen orkesten uit met een bezetting van 111 tot 140 muzikanten, inclusief maximaal veertien strijkinstrumenten en acht gastmuzikanten. Door deze regel is deelname van buitenlandse orkesten in de hoogste divisie bij voorbaat vrijwel uitgesloten. Dat betekent dus ook dat het niveau in de ‘lagere’ divisies niet per se minder hoeft te zijn. De Koninklijke Harmonie van Thorn won in 1982 onder leiding van Sef Pijpers in de toenmalige Sección Primera en in 1986 onder leiding van Jan Cober in de Sección Especial B. Dat was destijds de op een na hoogste afdeling. In die tijd lagen de vereisten ten aanzien van de bezettingen zelfs nog een stuk hoger.
Het concours vond destijds plaats in de openluchtarena Plaza de Toros. Tegenwoordig is dat het Palau de la Música de Valencia. Het concoursgedeelte wordt overigens afgesloten door de befaamde Banda Municipal de Valencia.
CLASH
Schrooten verheugt zich vooral op de clash tussen de twee orkesten uit Buñol. “Omdat beide op één en dezelfde dag in Valencia deelnemen, ben ik zondag 21 juli in het Palau de la Música om dit mee te maken. Dit is zó uniek! Het verschil met de concoursen in Nederland is niet alleen het muzikale niveau, maar vooral ook de beleving en het enthousiasme van de toehoorders.”
Verplichte programma
(Klik op de titels om een opname te bekijken/beluisteren).
Derde divisie: CERULEAN OVERTURE – Julio Domingo
Tweede divisie: SUCRO OPPIDUM – Javier Martínez Campos
Eerste divisie: CEREMONIES – Ellen Taaffe Zwilich
Eredivisie: L’ARBRE BLANC – Pere Vicalet
Deelnemers Sección de Honor
• Ateneu Musical Schola Cantorum de la Vall d’Uixo
• Banda Simfònica Unió Musical de Lliria
• Centro Instructivo Musical La Armonica de Buñol
• Sociedad Instructiva Union Musical de Tavernes de la Valldigna
• Sociedad Musical La Artistica de Buñol
De Lelijke en de Liters
In Thorn kennen we de Bokken en de Geiten en in Eijsden de Rode en de Blauwe. Ook de twee toporkesten uit Buñol hebben een bijnaam. La Artística de Buñol heet in de volksmond Los Feos, oftewel de Lelijke. Er zijn verschillende verklaringen voor de herkomst van deze bijnaam. Hij werd mogelijk in eerste instantie door de aanhang van La Armónica gebruikt als een spottende of neerbuigende term. Ze zouden de leden van La Artística “lelijk” hebben genoemd, als een manier om hen te kleineren. In plaats van het op te vatten als een belediging, besloten de leden van La Artística Los Feos te omarmen en er een symbool van trots van te maken. Zo namen ze de kracht van de belediging weg en maakten ze het een deel van hun eigen identiteit. Een andere, meer anekdotische verklaring is dat de naam zou kunnen verwijzen naar een vermeend minder esthetisch uiterlijk van de leden in het verleden, maar dit is waarschijnlijk meer folklore dan een feit.
La Armónica de Buñol staat bekend als Los Litros, oftewel de Liters. Deze bijnaam heeft een historische achtergrond die te maken heeft met de tradities en sociale gewoonten van de leden van de vereniging. Los Litros verwijst naar de reputatie van de leden van La Armónica om grote hoeveelheden wijn te drinken tijdens feestelijke gelegenheden en bijeenkomsten. Het drinken van wijn was een integraal onderdeel van de sociale activiteiten en versterkte de band tussen de leden. De bijnaam Los Litros is een speelse verwijzing naar deze traditie. Beide bijnamen zijn een belangrijk onderdeel van de culturele erfenis en de sociale dynamiek binnen de gemeenschap van Buñol.
Op de foto: Centro Instructivo Musical La Armónica de Buñol trad in 2017 op tijdens het WMC in Kerkrade.
Video: De afsluiting van het Certamen in 2023.
Gepubliceerd: 12 jul 2024 - 16:02
Laatste update: 12 jul 2024 - 16:29