Deel 3: Haperende ademhaling door optreed-stress

Aan het bespelen van een muziekinstrument liggen soms eeuwenoude gebruiken ten grondslag. Maar kloppen die gebruiken ook wel vanuit de invalshoek van de medische wereld? In de serie Musiceren, een verbetering van uw muzikale prestaties begint meestal in de basis! laat revalidatiearts Kees Hein Woldendorp een aantal mythes de revue passeren. Deel 3: embouchure en spelen op souplesse.

TEKST: KEES HEIN WOLDENDORP, REVALIDATIEARTS BIJ REVALIDATIE FRIESLAND

In mijn dagelijkse praktijk zie ik regelmatig hout- en koperblazers met klachten over hun embouchure. Om een succesvolle behandeling in te kunnen zetten, moet je weten welke delen van het lichaam bij de embouchure zijn betrokken en hun rol in het geheel. Zelfs topspelers weten vaak niet welke van de negen mogelijke blaasrichtingen (in verticale richting) ze gebruiken tijdens het spelen. Ook weten muzikanten meestal niet wat ze precies veranderen om een hoge dan wel een lage noot te bespelen. Juist op deze overgangen ontstaan potentiële problemen.

Een goede toonvorming wordt gemaakt vanuit een vrije luchtstroom met voldoende ademsteun. Ademsteun is een wat vaag begrip; het is echter duidelijk dat het bespelen van een trompet, hobo of tuba veel luchtdruk vergt om geluid te creëren. Dat kan alleen als de longen en de buik vrij kunnen bewegen om zodoende voldoende lucht toe te kunnen voeren. Met een opgeblazen buik is het onmogelijk om diep in te ademen. Bij optredens spelen veel blazers slechter dan thuis tijdens de repetitie. Dit komt doordat het lichaam vanwege de ‘optreed-stress’ in de ‘vecht-’ of ‘vluchtstand’ gaat staan. Daarbij hoort een oppervlakkig ademhalingspatroon dat veel zuurstof vrijmaakt in het lichaam. Rustig even naar de wc gaan komt dan niet goed uit. De buik (darmen en blaas!) slaat als het ware op slot. Veel musici zijn zich hiervan niet bewust. Toch zal je dit eerst onder controle moeten krijgen voordat je embouchure zich structureel zal gaan verbeteren.

Het belang van op souplesse spelen. Een open deur? Helaas! Hoe vaak is niet te zien dat de musicus verkrampt beweegt. Als bedacht wordt wat er van de gemiddelde blazer wordt gevraagd, is het eerder vreemd dat er blazers zijn die geheel klachtenvrij en soepel kunnen spelen. Muzikanten moeten in allerlei ongunstige houdingen zittend op standaard stoelen of uren lopend in de kou proberen er iets fraais van te maken.

In deze serie is het belang van een vrije ademhaling, stabiliteit in de spieren van de centrale as en een goede warming up (en cooling-down) belicht. De kunst is om deze adviezen vast te houden. Het moeten ingeslepen patronen zijn zonder dat u er bij nadenkt. Gaat er iets in de voorbereiding mis, dan wordt bijna altijd wel ergens spanning opgebouwd. Dit kan zijn in het gezicht (de kaakspieren verbeten op elkaar, een frons in het voorhoofd) , in de benen (staan ze beiden met de voetzolen op de grond?) of bibbernoten dan wel een afgeknepen toon.

Infromatie: www.revalidatie-friesland.nl.

Foto: Freepik.com

Gepubliceerd: 24 aug 2020 - 19:21
Laatste update: 22 jul 2024 - 14:46