'De tijd dat slagwerkers zich Calimero voelden, ligt mede door het WMC al lang achter ons' 

De tijd dat podiumensembles enkele willekeurig gekozen concertwerken ten gehore brachten is voorbij. Wat voor vrijwel alle WMC-disciplines geldt, geldt ook voor de slagwerkensembles: het totaalplaatje telt. Aan creativiteit en muzikaliteit presteert de slagwerkwereld al jaren boven alle verwachtingen. Op het gebied van performance was nog wel een wereld te winnen. De meest vooruitstrevende groepen in deze sector hebben de afgelopen jaren ook aan dit aspect gewerkt. Opvallend is ook dat de toporkesten steeds vaker werken van buitenlandse componisten programmeren.

Impuls
Dirigent Tim van Klompenburg van Excelsior Oostendorp verwacht dat op het komende WMC de toppers de lat weer een flink stuk hoger leggen. Niet alleen wat betreft vernieuwende elementen maar ook qua muzikaal niveau. “De sector heeft de afgelopen vijf jaar niet stilgestaan”, zegt hij. “Ik verwacht dat het niveauverschil in vergelijking met 2017 enorm zal zijn. Wat individuele kwaliteiten betreft, maar ook muzikaal inhoudelijk is de sector verder geëvalueerd. Slagwerk is een jonge sector die vergeleken met de hafabra-wereld nog in de kinderschoenen staat. Iedereen komt naar Kerkrade met nieuwe composities. Stukken die telkens weer ingewikkelder en indrukwekkender worden. WMC is daar bij uitstek het platform voor. Wat daar gebeurt, geeft een impuls aan de hele sector. Vijf jaar geleden dachten we dat we het uiterste wel zowat bereikt hadden. Maar dat was op dat moment misschien wel zo. Nu ligt dat weer heel anders.”
Excelsior presenteert in Kerkrade het themaprogramma Explore (ontdekken). Aan de Belgische componist Sam Gevers werd opdracht verleend om bij dit thema een passend werk te schrijven. Zijn compositie Jungle Sunrise beschrijft aan de hand van verschillende scenes het leven in de jungle. Van Klompenburg: “Het wordt in alle opzichten een ontdekkingsreis. Zowel qua muziek als qua aankleding zoeken we de uitersten op die anno 2022 mogelijk zijn met slagwerk. Sam Gevers is een van de toonaangevende componisten van dit moment. Hij schrijft heel kleurrijk. Zijn muziek is voor muzikanten leuk om te spelen en voor het publiek aangenaam om te horen.”
Van Klompenburg verwacht dat de optredens in de concertdivisie meer een propagandaoptocht voor het moderne slagwerk worden dan een strijd om punten en prijzen. “Je merkt dat iedereen vooral bezig is om zijn eigen product zo sterk mogelijk te brengen. De crème de la crème komt voorbij op elk denkbaar gebied. Dat maakt het een waanzinnig evenement. Dat het ondertussen ook een wedstrijd is, lijkt bijna bijzaak te zijn.”

Kopzorgen
Exemplarisch voor de evolutie in de slagwerkwereld is hoe Cadenza uit Twello de deelname aan het WMC aanvliegt. De titelverdediger hoopt met de show Fusionar (versmelting) weer een kampioenswaardig programma op het podium te kunnen zetten. Daar is niet alleen veel bloed, zweet en tranen van de muzikanten in gaan zitten, maar het heeft ook de penningmeester de nodige kopzorgen gebaard. Het zou zonde zijn als al die energie en kosten er voor eenmalig gebruik zijn ingestoken. De regerend kampioen hoopt daarom na het WMC enkele theaters warm te kunnen krijgen om de show te programmeren.
Fusion neemt het publiek mee in een tijdreis van het klassieke slagwerk tot de moderne crossovers. Voor de muzikale invulling zijn verschillende compositieopdrachten verstrekt. De Amerikaanse componist Nathan Daughtrey schreef een geheel eigen vertolking van een Gelderse sage. Cadenza-lid Ruben Maathuis componeerde het openingswerk Voluptatem. Samen met dirigent Robbert Houtkamp arrangeerde hij muziek van Kaz Rodriquez en Michael League. “Er komt van alles bij kijken”, verklapt Houtkamp. “Muzikale toevoegingen zoals blazers, keyboard, drums, belichting, maar ook geluidsversterking. Je ontkomt er als modern slagwerkensemble niet aan om sommige instrumenten wat meer sound te geven.” Ook het visuele aspect komt aan bod. Een kunstenaar heeft zich ontfermt over de kledij van de 27 muzikanten. Op het podium wordt gewerkt met verhogingen. “Maar alles wat we aan extra toevoegingen inzetten, staat in dienst van de muziek”, benadrukt Houtkamp. “Probleem is alleen dat de beschikbare tijd om alles op- en af te bouwen beperkt is. Ook daar zullen we nog op moeten trainen.” Twee jaar is Cadenza al aan de slag met de voorbereidingen. Houtkamp geniet ervan hoe iedereen binnen de club zich inzet om in Kerkrade opnieuw goed voor de dag te kunnen komen. “We zijn met het project Cadenza in 2009 begonnen. Toen waren het nog bijna allemaal kinderen. Als muzikale vader ben ik ontzettend trots op mijn team dat er nog steeds zoveel gedrevenheid in zit.”

Erkenning
Ook de slagwerkgroep van het Elspeets Fanfare Korps heeft flink geïnvesteerd om het publiek in Kerkrade te verwennen. Het ensemble van dirigent Wibrand van Norel presenteert een programma rond het Bijbelse verhaal van de Toren van Babel. De mythe over het hemelse gebouw vertelt hoe God de talen over de wereld verspreidde. “We brengen dit in de vorm van een totaalprogramma tot uiting”, legt Van Norel uit. “Het begint heel klein en langzaam bouwen we het steeds groter uit.” De plot wil hij niet verklappen, maar het wordt volgens Van Norel een optreden om naar uit te kijken. Met naast de uitgebreide bezetting van het 19-koppige slagwerkensemble toevoeging van Syrische instrumenten zoals de sas en de oed, elektrische gitaren, toetsen, zang, cello, blazers en spoken word. “Het WMC biedt verenigingen de ruimte om uit te pakken”, zegt Van Norel. “Dat maakt deze wedstrijd extra interessant. Bij bondswedstrijden is te weinig tijd om van alles op te bouwen.” Elspeet speelt Babylon van David Gillingham, This is the World van David Maslanka en Cycloon van Jim Cassela. De Belgische componist Sam Gevers schreef in opdracht het werk Shifting Sands. Dat de slagwerkensembles zich mogen etaleren op het podium van de Rodahal ziet Van Norel als een erkenning voor de slagwerkmuziek. “Op zich is dat heel fijn, hoewel het nu wel afwachten is hoe dat gaat werken. Over de akoestiek in het theater hadden we namelijk nooit te klagen.”
Ook bij de slagwerkgroep van Elspeets Fanfare Korps is het al twee jaar het WMC dat de klok slaat. De beperkingen vanwege corona hebben volgens Van Norel de voorbereidingen niet in de war geschopt. “In tegendeel, we zijn er eerder sterker op geworden.” Met zijn muzikanten toewerken naar Kerkrade is wat hem betreft op zich al een hoogtepunt. “Natuurlijk willen we zo hoog mogelijk scoren. Maar de route ernaartoe is voor mij van nog grotere waarde.”

Spiegel
Concordia uit Obbicht won op het WMC van 2013 nog de marswedstrijd in de eerste divisie. Nu neemt het ensemble deel aan de concertwedstrijd. Dirigent Etienne Houben vertelt dat zijn groep na een moeizame start inmiddels op WMC-koers ligt. “We hebben na corona aardig wat opstartproblemen gehad. Nu de continuïteit weer terug is, gaat het gestaag vooruit.” Over de instelling van de muzikanten heeft hij absoluut geen klagen. “Er klinkt geen enkele wanklank en er wordt erg gedisciplineerd gewerkt. Alle zeilen worden bijgezet om het ook organisatorisch voor elkaar te krijgen.” Want ook Concordia heeft een programma met allerlei toeters en bellen voorbereid. “Het centrale thema is Humano oftewel menselijkheid”, legt Houben uit. “Het verbeeldt wat ons als mensen definieert. Waar de mens zowel in positief als negatief opzicht toe in staat is. We hebben naar werken gezocht om dat thema uit te beelden. Het is ook een beetje bedoeld om mensen een spiegel voor te houden.” In Humano is slagwerk de basis, aangevuld met fluit (Maarten Demandt), zang (koor Cantori La Vera, tenor Pascal Pittie en sopraan Daphne Ramakers) en visuele verbeelding (visual artist Roy Wagemans en actrice Kiki Severins). De muziek komt van de rockband Frost (gearrangeerd door Stephen Neane), Kevin Houben, Nathan Daughtrey en dirigent Etienne Houben zelf. Ook Houben stelt de promotie van de slagwerkers naar het hoofdpodium van het festival op prijs. Tegelijkertijd stelt het volume en de akoestiek van de Rodahal de ensembles weer voor nieuwe uitdagingen. “We willen natuurlijk niet alleen knallen, maar ook een muzikaal verhaal vertellen met een duidelijke rode draad en de intimiteit opzoeken. Het is de vraag hoe dat straks overkomt. Maar het is heel mooi van het WMC om aan de ontwikkelingen die deze sector al jaren doormaakt het podium te geven dat ze verdienen. Dat doet het WMC overigens al jaren. De tijd dat slagwerkers zich Calimero voelden, ligt mede door het WMC al lang achter ons.”

Tekst: Frank Vergoossen/ Foto’s: FV Media Producties

Dit artikel is overgenomen uit het juninummer van KNMO Klankwijzer Magazine.

Op de foto: Cadenza uit Twello komt naar Kerkrade om de titel te verdedigen.