Gouden Spiker Festival: 25 jaar een ijkpunt zonder verliezers

Sijtze van der Hoek, toenmalig dirigent van De Spijkerpakkenband, weet nog exact hoe hij in 1995 op het idee kwam om een evenement voor brassbands aan het begin van de muzikale ladder op touw te zetten. “Ik liep al een aantal jaren met het idee rond om een festival op te zetten voor brassbands uit de vijfde en vierde divisie. In 1995 vond ik tijdens het kuilen bij buurman Jannes een grote, roestige spijker. Mijn fantasie werd aangewakkerd… het Gouden Spiker Festival: een brassbandfestival zonder punten, zonder verliezers en in alle divisies een gouden, sulveren en brûnzen Spiker voor de top 3.” In Germ Nicolaï en Tjitze Veenstra vond hij enthousiaste medestanders. Zij richtten de Stichting Culturele Activiteiten Opsterland. Zo beleefde het Gouden Spiker Festival in 1996 zijn eerste editie.

Ook voor fanfares
Afgelopen zaterdag ging de 25e uitgave van start. 21 brassbands uit de vijfde, vierde en derde en festivaldivisie betraden in multifunctioneel centrum De Wier in Ureterp het podium. De wedstrijddag werd afgesloten met een galaconcert van Brassband De Spijkerpakkenband onder leiding van Ido Gerard Kempenaar. Inmiddels biedt het Gouden Spiker Festival niet alleen een podium aan brassbands. Zaterdag 14 mei komen ook de fanfares in actie. Hiervoor hebben zich twaalf verenigingen aangemeld. Dan tekent het Gelders Fanfare Orkest met dirigent Erik van der Kolk voor het slotconcert met Melissa van Voorst wederom als soliste.

Missie en visie
“We willen iedere muzikant een podium bieden. Ongeacht het niveau”, legt Heleen Talman, namens de organisatie de missie en visie uit. “Voor de hogere divisies zijn er veel concoursen en wedstrijden. Maar voor de lokale dorpsorkesten is dat aanbod veel kleiner. Dat soort orkesten speelt misschien eens tijdens een kerkdienst of organiseert zelf jaarlijks een concert in hun eigen woonplaats. Stichting Culturele Activiteiten Opsterland vindt dat ieder orkest, iedere muzikant de mogelijkheid moet kunnen krijgen op een prachtig podium. En vindt het vooral ook belangrijk dat er genoten wordt van elkaars muziek.”

Verplicht werk
De deelnemers spelen een concertprogramma bestaande uit een koraalmatig werk, een solo, duo of trio, een mars en een verplicht werk. Dit verplichte werk wordt door de organisatie vastgesteld. Het orkest wordt beoordeeld door een geblindeerde jury. Zij maken na afloop de balans op en schrijven een kritisch en vooral opbouwend verslag voor het orkest. Iedere divisie kent louter winnaars en geen verliezers. Alleen de top 3 wordt bekend gemaakt. Er zijn prijzen te winnen voor de solo, het verplichte werk en het totaalprogramma. Orkesten die wat het totaalplaatje betreft de beste indruk achterlaten, worden beloond met de Gouden, Zilveren of Bronzen Spiker Bokaal. Een selectiecommissie, bestaande uit Bienze IJlstra en Durk Lautenbach, kiest de verplichte werken. “Hier zijn we heel blij mee”, zegt Heleen. “Zij kijken ontzettend kritisch of de werken voor deze specifieke divisies geschikt zijn. Iedereen moet mee kunnen komen, maar er moet ook voldoende uitdaging zijn.” De organisatie draagt regelmatig ook zelf bij aan nieuwe repertoire voor lagere divisies door het uitgeven van compositieopdrachten. Komend jaar gaat Arend Gerds een stuk schrijven het Gouden Spiker Festival.

Festival
Heleen wijst erop dat speciaal voor jeugdorkesten en incomplete orkesten de Festivaldivisie is ingericht. “Deze orkesten spelen een vrij programma van maximaal 20 minuten dat door één jurylid beoordeeld wordt. Deze is niet geblindeerd. Hier zijn uiteraard ook prijzen te winnen. Aan de top 3 van het totaalprogramma worden de Gouden, Zilveren of Bronzen Spiker Bokaal toegekend.” Jeugdorkesten komen bovendien in aanmerking voor de aanmoedigingsprijs. De Germ Nicolaï Bokaal, genoemd naar de in 2018 overleden medeoprichter van het Gouden Spiker Festival, is bedoeld om jeugd te stimuleren om vooral muziek te blijven maken. Verder is er nog een Staande Ovatie Award te verdienen. Heleen: “Dat is een oorverdovend applaus voor een speciale bijdrage. Dat kan van een muzikant zijn, maar ook van een dirigent. Bijvoorbeeld voor het spelen van een solo of voor entertainment tijdens een optreden. Het kan van alles zijn. Er is altijd wel iemand die iets speciaals doet. En dat wordt beloond met de mooiste prijs die er is: applaus!”

Visitekaartje
De Spijkerpakkenband is van begin af aan betrokken bij de organisatie. Zij zijn de gastheren en -dames van het festival. Het fysieke visitekaartje. “Ze begeleiden de orkesten, staan achter de bar, verwelkomen de gasten bij de kassa, bouwen de concertzaal op. Zij doen niet aan koekacties en dat soort dingen om geld binnen te halen voor de vereniging: zij hebben het Gouden Spiker Festival als ‘actie’ op hun jaarlijkse activiteitenagenda.”

Kennismaking
Met name de Festivaldivisie is voor veel jonge muzikanten de eerste kennismaking met het wedstrijdgebeuren. “Het fijne is natuurlijk dat ze nooit als verliezer naar huis gaan”, vertelt Heleen. “De gezelligheid en samen muziek maken staan centraal. We zien ook bij die jeugdorkesten dat de kids ‘goed opgevoed’ worden door hun dirigenten. Na hun eigen optreden zitten er dan clubjes jeugd in hun clubkleuren in de zaal naar de andere optredens te luisteren. Dat doet ons goed! Wij kunnen wel het podium bieden, maar hebben de besturen en dirigenten hard nodig om de muziek onder de aandacht te brengen bij de jonge jeugd.”
Muzikanten die het later schopten tot een professionele carrière in de muziek beleefden op het Gouden Spiker Festival hun vuurdoop als solist. Zo soleerde Femke IJlstra tijdens een van de eerste festivals bij de fanfare van Augustinusga. Inmiddels heeft de saxofoniste een mooie loopbaan als beroepsmuzikant opgebouwd. Hendrik de Boer nam als muzikant deel aan het festival en komt nu regelmatig als dirigent met een van zijn orkesten naar Ureterp.

Deelnemers
De zilveren editie ging afgelopen zaterdag van start met de brassbands. Zie de uitslag hieronder. Zaterdag 14 mei is het de beurt aan de fanfares. Deelnemers zijn Joost Wiersma B Jistrum, Excelsior Oudebildtzijl, Wilhelmina Zuidhorn, Looft Den Heer/Excelsior Garyp/Burgwerd, De Woudklank Noordwolde, Advendo Morra/Lioessens, Ons Ideaal Easterwierrum, De Bazuin Groningen, Harmonie Weidum, Studio it Heidenskip, CMV Concordia IJlst en Looft den Heer Boornburgum. Juryleden Durk Lautenbach en Bienze IJlstra.

Een keer meedoen?
Ook voor volgend jaar staat er weer een Gouden Spiker Festival gepland. Interesse om mee te doen? Kijk op https://www.goudenspikerfestival.nl. 

Uitslagen van zaterdag 23 april 2022
3e DIVISIE BRASSBAND
Totaalprogramma:
Gouden Spiker Bokaal: Greidebrass - Greidhoeke o.l.v. Marco Middelberg
Sulveren Spiker Bokaal: Apollo - Grou o.l.v. Piet Visser
Brūnzen Spiker Bokaal: Hosannah - Leeuwarden o.l.v. Jappie Kuipers

Verplicht werk:
1. Greidebrass - Greidhoeke o.l.v. Marco Middelberg
2. Apollo - Grou o.l.v. Piet Visser
3. Hosannah - Leeuwarden o.l.v. Jappie Kuipers

Solisten:
1. Frans de Haan (euphonium) - Greidebrass Greidhoeke
2. Renske Rinzema (althoorn) - Hosannah Leeuwarden
3. Esther Valk (cornet) - Brassband Opsterland

4e DIVISIE BRASSBAND
Totaalprogramma:
Gouden Spiker: Soli Deo Gloria - Rinsumageest o.l.v. Reimer Jan Rondaan
Sulveren Spiker: Concordia - Wânswert o.l.v. Gouke Wielenga
Brūnzen Spiker: Ere Zij God - Damwâld o.l.v. Jochem Hoekstra

Verplicht werk:
1. Ere Zij God - Damwâld o.l.v. Jochem Hoekstra
2. Soli Deo Gloria - Rinsumageest o.l.v. Reimer Jan Rondaan
3. Concordia - Wânswert o.l.v. Gouke Wielenga

Solisten:
1. Johannes Hoogland (trombone) - Concordia Wânswert
2. Jelmar Terpstra (slagwerk) - Soli Deo Gloria Rinsumageest
3. Willem Jan de Vries (trombone) - Ere Zij God Damwâld

5e DIVISIE BRASSBAND
Totaalprogramma:
Gouden Spiker: Euphonia - Ternaard o.l.v. Dieuwke Kloppenburg
Sulveren Spiker: Hosannaha B - Leeuwarden o.l.v. Jeroen Oosterwijk
Brūnzen Spiker: De Eendracht - Marrum o.l.v. Michiel Sybesma

Verplicht werk:
1. Hosannah B - Leeuwarden o.l.v. Jeroen Oosterwijk
2. Euphonia - Ternaard o.l.v. Dieuwke Kloppenburg
3. De Eendracht - Marrum o.l.v. Michiel Sybesma

Solisten:
1. Jan Wiersma (bastrombone) - Euphonia Ternaard
2. Emma Miedema (bugel) - Hosannah B Leeuwarden
3. Willem Adema (trombone) - De Eendracht Marrum

FESTIVAL DIVISIE
Totaalprogramma:
Gouden Spiker: Projunior - Gerkesklooster o.l.v. Dineke Oostra-Kamminga
Sulveren Spiker: De Bazuin C - Oenkerk o.l.v. Trienke Gietema
Brūnzen Spiker: Koperbende - Frieschepalen o.l.v. Martine Reijenga

Staande ovatie award:
Dirigente Dineke Oostra-Kamminga van Projunio Gerkesklooster

Germ Nicolaļ Bokaal (aanmoedigingsprijs):
Oefening & Uitspanning - Wijk & Aalburg o.l.v. Kees Treffers

Tegoedbon Hal Leonard
Projunior Gerkesklooster