''Ik heb er mijn eigen weg in moeten zoeken''

''Ik heb er mijn eigen weg in moeten zoeken''

In de successerie Concert van de Week richt KNMO Klankwijzer de schijnwerper op concerten, presentaties en manifestaties met een opvallende artistieke invulling of een bijzondere aanleiding. In deze aflevering aandacht voor het 45e nieuwjaarsconcert van muziekvereniging Hallelujah uit Makkum, dat in het teken staat van het 25-jarig jubileum van dirigent Nynke Jaarsma.

Een zilveren dirigentenjubileum is niet uitzonderlijk. Maar wel als het een vrouwelijke dirigent betreft. Want hoewel tegenwoordig in alle lagen van de maatschappij gestreefd wordt naar gendergelijkheid, is het dirigentengilde nog altijd een bolwerk van mannen. Dat is dan vooral getalsmatig. Anno 2023 kijken we niet meer op van een vrouw op de bok. Dat was een kwart eeuw geleden wel anders. Toen Nynke Jaarsma bij Hallelujah begon, was een vrouwelijke dirigent nog een bijzonderheid. “Er zullen destijds ongetwijfeld mensen zijn geweest die daar hartstikke veel moeite mee hadden”, kijkt Nynke terug. “Maar echte weerstand heb ik nooit gehad. Wel merkte ik bij proefdirigeren weleens dat juist vrouwen het er lastiger mee hadden dan mannen.”

Mijlpaal
Zaterdag viert ze haar 25-jarig jubileum. Of eigenlijk het 27-jarig jubileum. Door corona moest het zilveren feest twee keer worden uitgesteld. Tijdens het 45e nieuwjaarsconcert van Hallelujah in MFC Maggenheim in Makkum wordt alsnog bij deze mijlpaal stilgestaan. Nynke Jaarsma (Makkum, 1968), echtgenote van jurylid Durk Lautenbach, studeerde hobo aan het Sweelinck Conservatorium in Amsterdam. Na haar studie keerde ze terug in haar geboortedorp waar ze als hoboïst bij de lokale harmonie de draad weer oppakte. Op haar 21e ging ze het jeugdorkest dirigeren. Zes jaar later schoof ze door naar het A-orkest. “Er waren in die tijd nog maar twee of drie vrouwelijke dirigenten”, herinnert ze zich. “Ik had ook zelf nog nooit onder een vrouwelijke dirigent gespeeld. Daardoor had ik dus ook geen rolmodel. Ik moest mijn eigen weg zien te vinden in het vak.” Dat laatste slaat vooral op de stijl van leidinggeven. Ze heeft het gevoel dat vrouwen in leidinggevende functies op dat punt nog steeds onder het vergrootglas liggen. “Als je als vrouw een beetje streng bent, ben je al vlug een bitch. Daar moest ik wel een beetje mijn eigen weg in zien te vinden. Hoe kan ik mezelf blijven, maar wel in een leidinggevende functie? Want je wil wel dat mensen je aangenaam blijven vinden.”

NJHO
Naast het dirigentschap bij Hallelujah is Nynke Jaarsma als docent verbonden aan het Prins Claus Conservatorium in Groningen en Kunstencentrum Atrium in Sneek. Ook schrijft ze columns voor het Friesch Dagblad. De laatste tijd is ze ook weer volop actief als uitvoerend musicus. Verder maakt ze hoborieten, geeft ze privéles, arrangeert ze en bedenkt ze lesmethodes. Ze is medeauteur van de blazersmethode Horen, Lezen en Spelen. Het programma voor het jubileumconcert heeft ze zelf mogen samenstellen. Diverse werken waar ze bijzondere herinneringen aan bewaart, passeren de revue. Zoals een deel uit de suite Rikudim, four Israeli Folk Dances for Band van Jan Van der Roost. Ze speelde dat werk als lid van het toenmalige Nationaal Jeugd Harmonie Orkest (NJHO) onder leiding van Jan Cober. Nynke: “Ik kwam bij het NJHO terecht in een heel andere blaascultuur. Terwijl de koperblazers voornamelijk uit het Noorden kwamen, waren de houtblazers veelal uit Limburg afkomstig. Vooral wat klankvoorstelling betreft heeft de tijd bij het NJHO mij sterk gevormd. Bij stukken waarin de klarinetten op de voorgrond traden, kreeg ik soms tranen in mijn ogen. Zo mooi vond ik dat. Dat was ik niet gewend. Dat zijn dingen die je je verdere loopbaan meeneemt. Het NJHO heeft enorm veel in gang gezet. Bijna iedereen heeft zijn plek gevonden in de muziek. De een als bestuurder, de ander als docent, dirigent of beroepsmusicus. Het is jammer dat dit orkest wegbezuinigd is.”

Op de speellijst staat verder de compositie Theme Varié van Willy Hautvast. “Een jeugdherinnering”, zegt Nynke. “We speelden dit stuk toen ik pas bij de harmonie kwam. We hebben er destijds maanden op gerepeteerd. Nu zeggen de muzikanten na vijf keer: ‘nu weten we het wel’. Het gaat tegenwoordig veel sneller.” Haar dochter Ineke Dijkstra zingt onder andere Feeling Good van Leslie Bricusse en Anthony Newley. Samen met Tjerk Bruinsma en Werner Rinia, twee Makkumer muzikanten die Nynke al zowat haar hele leven kent, zingt Ineke Laat me van Ramses Shaffy. Nynke: “Daar zit een heel speciale herinnering aan. We hadden het nummer uitgezocht voor een promsnight in 2010. Ik had er een arrangement van gemaakt. Toen we het aan het repeteren waren, overleed Ramses Shaffy. Dat gaf een onbeschrijfelijke lading aan de uitvoering.” Als gastsoliste speelt Yvonne Galama (trompettist bij het Orkest van de Koninklijke Marechaussee) het Trompetconcert van Harry James. “We hebben haar uitgenodigd om de trompet eens even flink in het zonnetje te zetten. Yvonne woont tien kilometer verderop en is het vak ingegaan. Ik vind het heel belangrijk dat jonge mensen uit de regio de kans krijgen om solistisch op te treden.”

45e nieuwjaarsconcert door muziekvereniging Hallelujah Makkum | zaterdag 21 januari, 19.30 uur | MFC Maggenheim Makkum | Kaarten: 't Pareltje en Blomynien in Makkum of aan de zaal.

Op de foto: Nynke Jaarsma viert zaterdag haar zilveren jubileum als dirigent.

Tekst: Frank Vergoossen - Foto: Aanlevering

Gepubliceerd: 17 JAN 2023 - 13:47
Laatste update: 18 JAN 2023 - 10:40