Onderzoek: verenigingsleven maakt turbulente tijd door

Aan de derde editie hebben 4500 branche-, beroeps-, consumenten- en vrijwilligersverenigingen deelgenomen. Voor vrijwilligersverenigingen zet de trend door dat steeds meer verenigingen de eindjes lastig aan elkaar kunnen knopen. Denk aan overschrijding van bestuurstermijnen, het niet vinden van vrijwilligers of leden die opzeggen vanwege de hoge inflatie. Een aanzienlijk aantal vreest een ledenverlies van 25 procent of meer. Sommige sectoren tonen al drie jaar op rij een verlies tot 10 procent. Veel vrijwilligersverenigingen maken zich zorgen over het zelfstandig voortbestaan. De woorden ‘opheffing’ en ‘fusie’ komen vaker voorbij dan in eerdere onderzoeken. Naast sterke kostenstijgingen zijn structurele ontwikkelingen een oorzaak, zoals afnemende interesse en vergrijzing van het ledenbestand. Er lijkt een toenemend gebrek aan belangstelling voor het verenigingswezen. Vooral bij verenigingen die het moeten hebben
van de inzet van vrijwilligers.

Bestuursleden
Verreweg het grootste gevaar is een tekort aan mensen die de kar willen trekken. Veel bestuursleden geven aan dat het vinden van opvolgers en vrijwilligers steeds lastiger wordt. Bij meer dan de helft van de vrijwilligersverenigingen gaan bestuurders bij gebrek aan opvolgers door nadat hun officiële termijn erop zit. Daarnaast maakt de overheid het verenigingen niet gemakkelijker. Regelgeving lijkt soms geheel niet aan te sluiten op de praktijk van iedere dag. Regels zijn bedoeld om problemen tegen te gaan die velen helemaal niet herkennen. Bestuurders hebben daar last van. Er is steeds meer tijd nodig voor zaken die ver afstaan van de kernactiviteit van de vereniging.

Zorgelijk
Anders dan verwacht, is 2022 niet het jaar van herstel na de coronacrisis gebleken. De gevarenzone dreigt vooral voor verenigingen met dure accommodaties of kapitaalintensieve activiteiten, verenigingen met minder goede contacten met gemeenten en verenigingen zonder logische samenwerkingspartners. Dat is zorgelijk. Daarmee verliest de maatschappij het bindend vermogen dat dergelijke verenigingen bieden, luidt de conclusie.

Inclusie
Uit het onderzoek blijkt dat de aandacht voor diversiteit en inclusie stijgt. 61 procent van de verenigingen besteedt in het verenigingsbeleid hier aandacht aan. De uitwerking in de dagelijkse praktijk blijft echter achter.

Kijk voor het volledige rapport en de conclusie van diverse deskundigen op www.nationaalverenigingsonderzoek.nl 

Op de foto: Veel verenigingen kunnen voor cruciale bestuursfuncties geen vrijwilligers meer vinden.

Tekst: Redactie Klankwijzer - Foto: Freepik.com